शर्मिला पाठक
ललितपुर/– यस वर्ष तिहारका लागि भारतबाट करिब दुई लाख सयपत्री फूलको माला आयात गरिएको छ । देशमै फूल व्यवसाय राम्रो हुँदाहुँदै पनि यस वर्ष तिहार छिटो परेकाले फूल फुल्न ढिला हुँदा भारतबाट फूल आयात गरिएको हो ।
नेपालीको दोस्रो ठूलो चाड तिहार यस वर्ष आजबाट सुरु भएको छ । यस वर्षका लागि पनि छिमेकी मुलुक भारतबाट रु एक करोडबराबरको दुई लाख सयपत्री फूलको माला तिहारका लागि ल्याइसकेको फ्लोरीकल्चर एसोसिएसन नेपालका अध्यक्ष लोकनाथ गैरेले बताए । प्रतिमाला रु ५० देखि ६० सम्म पर्ने गैरेले बताए ।
उनका अनुसार नेपालमा खपत हुने फूलमध्ये ८० प्रतिशत स्वदेशमा नै उत्पादन हुन्छ भने बाँकी २० प्रतिशत फूल भारतबाट ल्याइने गरिएको छ । पुष्प व्यवसायीले नेपालमा फूलको बजार राम्रो रहेको भने पनि अझै पनि स्वदेशमा नै निर्भर रहने अवस्था भने रहेको देखिँदैन ।
.तिहारका लागि विशेष रुपमा लक्ष्मी पूजाको दिनबाट फूलको व्यापार सुरु हुने गर्दछ । तिहारमा देशभरि गरी १० लाख माला खपत हुने गरेको भए पनि सबैभन्दा बढी काठमाडौँ उपत्यकामा करिब छ लाख फूलको माला खपत हुने गर्दछ ।
गैरेका अनुसार हाल नेपालमा फूलको बजार र भविष्य राम्रो रहेको छ । बजार राम्रो रहेको भए पनि पूर्ण रुपमा नेपालकै उत्पादनमा रमाउने अवस्था भने अझै बनिसकेको छैन ।
विश्व पुष्प बजारको तुलनामा नेपालको पुष्प बजार निकै पछाडि रहेको छ । आयातलाई पूर्ण रुपमा निर्मूल पार्नका लागि पुष्प व्यवसायीले प्रयोगकर्तालाई फूलप्रति आकर्षण बढाउने र गुणात्मक फूलको उत्पादनमा विशेष जोड दिन अत्यन्तै आवश्यक रहेको छ ।
सयपत्री, गुलाफ, एजेलियालगायतका फूल मौसमअनुसार भारतबाट ल्याइने गरेको भए पनि मखमली फूल भने नेपालका लागि पुग्ने स्वदेशमा नै उत्पादन हुने गरेको एसोसिएसनका उपाध्यक्ष कुमार कसजू श्रेष्ठले बताए ।
करिब १५ वर्षदेखि धुम्बाराहीमा फूल व्यवसाय गर्दै आउनुभएका सुनिल लामा फूल व्यवसायबाट वार्षिक रु २५ लाखसम्म आम्दानी गर्नुहुन्छ । सानो कामलाई पनि लगनशील भएर गर्ने हो भने नेपालमा नै राम्रो आम्दानी गर्न सकिने अनुभव उनले सुनाए ।
हाल उनको नर्सरीमा एक सयभन्दा बढी प्रजातिका फूल रहेका छन् । आफ्नो फूल व्यवसायले परिवार पाल्नुका साथै छोराछारीलाई राम्रोसँग उच्च शिक्षासमेत दिइरहेका छन् ।
नेपालमा बढी मात्रामा प्रयोग हुने फूलहरू रातो गुलाफ, सयपत्री र गोदावरी फूलको उत्पादनमा विशेष जोड दिनुपर्छ । हरेक दिन नेपालमा फूल व्यवसायहरू थपिँदै गएका छन् । नेपालमा पहिलोपटक नर्सरीको माध्यमबाट २०११ सालबाट फूल लगाउन सुरु गरिएको भए पनि आशाअनुरुप अझै फड्को मार्न सकेको छैन ।
हाल नेपालमा सात हजारभन्दा बढी फूल फुल्ने वनस्पति पाइने भए पनि करिब ६०० प्रकारका पुष्प वनस्पतिमात्र व्यावसायिक रुपमा प्रयोग हुँदै आएको एसोसिएसनले जनाएको छ । अहिले नेपालमा वार्षिक रु एक अर्बको फूलको आर्थिक कारोबार हुने गरेको छ ।
हाल नेपालका ३८ जिल्लामा ६५० भन्दा बढी फूल व्यवसाय गर्ने किसान रहेका छन् भने १३७ हेक्टर जमिनमा फूलखेती गरिँदै आएको छ । खेती गर्ने जमिनमध्ये चितवन, धनुषा, मकवानपुर, नुवाकोट, धादिङ र काठमाडौँ उपत्यकाको तीनवटै जिल्लामा अहिले फूलखेती राम्रो रुपमा हुने गरेको छ । स्वदेशमा फूलखेती राम्रो हुँदै जाँदा रोजगारीसमेत उपलब्ध भएको छ । रासस
